Τι είναι η περιτονίτιδα;
Όπως οι περισσότερες παθήσεις που λήγουν σε “-ιτιδα” υποδηλώνουν φλεγμονή του οργάνου, αντίστοιχα και η περιτονίτιδα είναι η φλεγμονή του περιτοναίου, του ιστού δηλαδή που καλύπτει το εσωτερικό τοίχωμα της κοιλιάς και συγκρατεί αλλά και προστατεύει τα περισσότερα από τα κοιλιακά όργανα. Μπορεί να προκληθεί από ερεθισμό του περιτοναίου λόγω γαστρικών, χολικών ή παγκρεατικών υγρών που διέφυγαν (άσηπτη περιτονίτιδα), όμως συνήθως μπορεί να είναι βακτηριακή.
Η περιτονίτιδα αυτού του τύπου μπορεί να προκληθεί από βακτήρια ή μύκητες που έρχονται σε επαφή με το περιτόναιο, μολύνοντάς το και επέρχεται συχνά από σκωληκοειδίτιδα που δεν αντιμετωπίστηκε έγκαιρα. Αποτελεί μία επείγουσα και ιδιαίτερα επώδυνη κατάσταση, που χαρακτηρίζεται ως οξεία περιτονίτιδα. Αν αφεθεί χωρίς θεραπεία μπορεί να εξαπλωθεί γρήγορα στο αίμα επιφέροντας σήψη (σηψαιμία από περιτονίτιδα), αλλά και σε άλλα όργανα, με αποτέλεσμα την πολλαπλή ανεπάρκεια οργάνων, ενώ μπορεί να επέλθει ακόμη και θάνατος.
Επομένως, εάν εμφανίσετε οποιοδήποτε από τα συμπτώματα της περιτονίτιδας είναι απαραίτητο να αναζητήσετε έγκαιρη ιατρική γνωμάτευση και θεραπεία που μπορεί να αποτρέψει δυνητικά θανατηφόρες επιπλοκές.
Οι δύο κύριοι τύποι περιτονίτιδας είναι
- πρωτοπαθής περιτονίτιδα: Πρόκειται για μια λοίμωξη που αναπτύσσεται απευθείας στο περιτόναιο, χωρίς να έχει προηγηθεί ρήξη οργάνου.
- δευτερογενής περιτονίτιδα: Προκύπτει όταν ένας τραυματισμός ή λοίμωξη στην κοιλιακή κοιλότητα επιτρέψει σε μολυσματικούς οργανισμούς να εισέλθουν στο περιτόναιο.
Και οι δύο τύποι περιτονίτιδας μπορεί να επιφέρουν τον θάνατο. Συγκεκριμένα, το ποσοστό θνησιμότητας από περιτονίτιδα εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, αλλά μπορεί να φτάσει το 40% σε όσους πάσχουν επίσης από κίρρωση ήπατος, ενώ η θνησιμότητα σε δευτερογενή περιτονίτιδα φτάνει το 10%.
Αίτια περιτονίτιδας
Τα αίτια της περιτονίτιδας διαφέρουν ανάλογα τον τύπο της. Οι πιο συνηθισμένοι παράγοντες κινδύνου για πρωτοπαθή περιτονίτιδα περιλαμβάνουν:
- Κίρρωση του ήπατος: Αυτή η πάθηση συχνά προκαλεί συσσώρευση κοιλιακού υγρού το οποίο λιμνάζει και μπορεί να αποτελέσει εστία μόλυνσης.
- Περιτοναϊκή κάθαρση για νεφρική ανεπάρκεια: Αυτή η τεχνική, η οποία περιλαμβάνει την εμφύτευση ενός καθετήρα στο περιτόναιο, χρησιμοποιείται για την απομάκρυνση των περιττών ουσιών στο αίμα ατόμων με νεφρική ανεπάρκεια. Συνδέεται με υψηλότερο κίνδυνο περιτονίτιδας λόγω τυχαίας μόλυνσης του περιτοναίου μέσω του καθετήρα.
Όσον αφορά τη δευτεροπαθή περιτονίτιδα, τα αίτια μπορεί να αφορούν:
- Ρήξη σκωληκοειδούς απόφυσης, εκκολπώματος ή έλκος στομάχου
- Νόσο του Crohn
- Εκκολπωματίτιδα (Ο 4ος τύπος εκκολπωματίτιδας κατά Hinchey είναι η κοπρανώδης περιτονίτιδα)
- Παγκρεατίτιδα
- Φλεγμονώδη νόσο της πυέλου
- Διατρήσεις του εντέρου, του στομάχου, της χοληδόχου κύστης ή της σκωληκοειδούς απόφυσης
- Τραύμα στην κοιλιά, όπως τραυματισμό από μαχαίρι ή πυροβολισμό
- Τραυματισμό μετά από χειρουργείο
Συμπτώματα περιτονίτιδας
Τα πρώτα συμπτώματα της περιτονίτιδας είναι συνήθως η απώλεια όρεξης και η ναυτία αλλά και ένας ήπιος κοιλιακός πόνος που γρήγορα μετατρέπεται σε επίμονο, έντονο κοιλιακό άλγος, που επιδεινώνεται με οποιαδήποτε κίνηση. Η ενοχλητική αυτή κατάσταση, που οι γιατροί χαρακτηρίζουν ως οξεία κοιλία μπορεί να προκύψει από πολλά αίτια, μεταξύ αυτών και την περιτονίτιδα και συνήθως απαιτεί χειρουργική αντιμετώπιση.
Άλλα συμπτώματα που σχετίζονται με την περιτονίτιδα μπορεί να περιλαμβάνουν:
- Κοιλιακές κράμπες και πόνο,
- Κρυάδες
- Πυρετό
- Υγρό στην κοιλιά
- Μη ούρηση ή πολύ λιγότερα ούρα από το συνηθισμένο
- Δυσκολία στη διοχέτευση αερίων ή στην κίνηση του εντέρου
- Εμετός
Διάγνωση
Αν αισθάνεστε ότι έχετε περιτονίτιδα είναι σημαντικό να απευθυνθείτε οπωσδήποτε σε έναν γιατρό. Στα πλαίσια της διάγνωσης θα σας ρωτήσει για τα συμπτώματά σας και το ιατρικό ιστορικό σας και θα πραγματοποιήσει μια ενδελεχή φυσική εξέταση, συμπεριλαμβανομένης της αξιολόγησης της έντασης και της ευαισθησίας στην κοιλιακή χώρα. Επιπλέον διαγνωστικές εξετάσεις για περιτονίτιδα μπορεί να περιλαμβάνουν:
- Εξετάσεις αίματος και ούρων
- Απεικονίσεις όπως ακτινογραφίες και αξονική τομογραφία (CT)
Θεραπεία περιτονίτιδας
Μόλις γίνει διάγνωση για περιτονίτιδα, γίνεται εισαγωγή σε νοσοκομείο. Συνήθως, αρχίζει αμέσως η λήψη ενδοφλέβιων αντιβιοτικών ή αντιμυκητιακών φαρμάκων για τη θεραπεία της λοίμωξης. Αν παρουσιαστούν επιπλοκές όπως σήψη ή ανεπάρκεια οργάνων, μπορεί να χρειαστούν επιπρόσθετες υποστηρικτικές θεραπείες. Εάν η περιτονίτιδα προέκυψε από περιτοναϊκή κάθαρση, μπορεί να γίνει λήψη φαρμακευτικής αγωγής για την ανάρρωση από τη μόλυνση.
Σε πολλές περιπτώσεις ωστόσο, απαιτείται επείγουσα χειρουργική επέμβαση, ειδικά εάν η περιτονίτιδα έχει προκληθεί από καταστάσεις όπως η σκωληκοειδίτιδα, η διάτρηση στομάχου ή η εκκολπωματίτιδα.
Κατά τη χειρουργική επέμβαση, ο μολυσμένος ιστός, όπως η σκωληκοειδής απόφυση ή το απόστημα, θα αφαιρεθεί χειρουργικά, μαζί με οποιοδήποτε μέρος του περιτοναϊκού ιστού υπέστη σοβαρή βλάβη από τη μόλυνση.
Κατά τη διάρκεια της νοσηλείας, υπάρχει στενή παρακολούθηση για τυχόν συμπτώματα σήψης και σηπτικού σοκ, τα οποία συνήθως απαιτούν άμεση μεταφορά σε μονάδα εντατικής θεραπείας.
Τι πρέπει να προσέχουμε για την περιτονίτιδα
Είναι σημαντικό να φροντίζουμε την καλή υγεία του πεπτικού και γαστρεντερικού μας, ειδικά αν έχουμε σχετικά υποκείμενα νοσήματα και να μην παραλείπουμε τις τακτικές εξετάσεις. Επιπλέον αν αισθανθούμε έντονο και επίμονο κοιλιακό πόνο, είναι σημαντικό να απευθυνθούμε στον γιατρό μας για έγκαιρη διάγνωση, καθώς μία πιθανή περιτονίτιδα που θα αφεθεί καιρό χωρίς θεραπεία, μπορεί να επιφέρει πολύ σοβαρότερα προβλήματα, ακόμη και θάνατο.
Ο Διευθυντής Γενικής Χειρουργικής Ιατρικό Κέντρο Αθηνών Ψυχικού Δρ. Δημήτρης Ζησιάδης, διαθέτει πολύχρονη πείρα σε επεμβάσεις για περιτονίτιδα και είναι σε θέση να σας βοηθήσει να αντιμετωπίσετε οποιοδήποτε πρόβλημα έγκαιρα, αποτελεσματικά και με ασφάλεια, αποτρέποντας τυχόν επιπλοκές.
